بررسی شاخص های تاج درختان بلوط ایرانی در رابطه با پدیده خشکیدگی در جنگل های ایلام

به طور معمول اولین نشانه های تنش در درختان، در تاج آنها ظاهر می شود؛ از این رو نشانه های بروز پدیدۀ خشکیدگی بلوط ایرانی در زاگرس را نیز می توان در وضعیت تاج درختان آن بررسی کرد. برای این منظور، 223 درخت بلوط، در جنگل مله سیاه ایلام، در قالب 12 پلات مربع شکل به مساحت 2500 متر مربع، روی سه خط- نمونۀ تصادفی (ترانسکت) انتخاب و وضعیت تاج درختان سالم و دچار خشکیدگی ضعیف، متوسط و شدید بررسی شد. ارتفاع کل، دو قطر عمود بر هم تاج، ارتفاع تاج، تراکم تاج و شاخه های خشک تاج و وضعیت سلامت کلی درخت در هر پلات ثبت شد. متغیرهای سطح تاج (تاج پوشش)، نسبت تاج (طول تاج زنده به ارتفاع درخت) و حجم تاج هم از داده ها محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تجزیۀ واریانس یکطرفه و برای مقایسۀ میانگین ها از آزمون دانکن در نرم‏افزار spss استفاده شد. نتایج نشان داد که حدود 57 درصد درختان دانه زاد بلوط در منطقۀ مورد بررسی با درجات کم تا شدید، به پدیدۀ زوال دچارند. تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از آن است که رابطۀ بین میزان خشکیدگی درختان با شاخص نسبت تاج معنی دار نیست، ولی با شاخص های سطح تاج، تراکم تاج، طول تاج و حجم تاج به احتمال 99 درصد معنی دار است؛ به طوری که تاج های بزرگ تر آسیب بیشتری نشان داده اند. شاخص تراکم تاج بیشترین رابطه را با میزان خشکیدگی نشان داد، به طوری که تاج های بسته کمترین خشکیدگی را داشتند، ازاین رو تنکی تاج درختان بلوط را می توان شاخص مناسبی برای تشخیص احتمال ابتلای درخت به پدیده زوال درنظر گرفت.